Genealogie familie Diemel

Een verrassende vondst..
Zoals beschreven in 'Waren zij familie van elkaar' , bleek er een opvallende overeenkomst te zijn tussen de voornamen in de doopakten van de familieleden Lüchters/Leuchters (gedoopt tussen 1718-1731) en de voornamen in de trouwakten van de familieleden Diemel ongeveer 25/30 jaar later. Met andere woorden het lijkt er erg sterk op dat de Diemel- (Diemer(s)/ Diemels/ Dimel) naamdragers uit Niederbergheim, getrouwd tussen 1744 en 1756, bij hun doop de naam Lüchters (Leuchters/Löchters) hebben gedragen en dat het dus om dezelfde personen gaat.

Daarmee kwam de genealogie van de familie Diemel ‘n generatie verder terug in de tijd en werden de Diemel-naamgenoten uit Niederbergheim plotsklaps broers en zussen van elkaar. En de vondst leidde uiteindelijk ook tot onze ‘nieuwe’ stamvader Georgij Diemers/ genannt Lüchters en zijn vrouw Anna Margaretha Hövelmann.

Stamvader Georgij Diemers (genannt Lüchters)
Wat is er bekend over Georgij Diemers (genannt Lüchters)? Omstreeks 1717 is hij getrouwd met Anna Margaretha Hövelmann. Naar alle waarschijnlijkheid zijn zij inwoners van Niederbergheim en getrouwd in de “St Johannes Baptist” te Allagen. Er is geen huwelijksakte terug te vinden, omdat de huwelijken pas vanaf 1736 in de trouwboeken van Allagen zijn geregistreerd. Wel vinden we zijn overlijdensakte. Dat wil zeggen op 1 november 1776 overlijdt Georgius Diemers op 85 jarige leeftijd. Gelet op het feit dat de namen Diemel, Diemels, Diemers in de kerkboeken van Allagen zijn terug te voeren tot één familie en het feit dat er een verband is tussen de namen Diemel en Lüchters, mogen we ervan uitgaan dat het om een en dezelfde persoon gaat. Op basis van het bovenstaande is ook zijn geboortejaar vast te stellen: omstreeks 1691.
Verder valt in verschillende akten op, dat zijn voornaam nogal eens wisselt (Georgij, Georgius, Jürgen). Maar alle zijn afgeleid van George. Tenslotte wordt hij in de doopakte van zijn oudste zoon naast Lüchters ook nog Grunewaldt genoemd. Die naam komt verder niet meer terug.

Daar waar de kerkboeken ophouden......
Verder terugzoeken dan 1692 in de kerkboeken van Allagen is niet mogelijk, omdat de registratie dan pas aanvangt. Dat wil zeggen vanaf 1692 tot 1695 zijn er slechts een paar bladzijden met -lastig leesbare- geregistreerde dopen terug te vinden. Tussen 1695 en 1717 zijn er geen doop- of andere kerkboeken teruggevonden. Eigenlijk is er pas vanaf 1717 echt sprake van een systematische registratie van dopen en vanaf 1736 van huwelijken en overlijdens.
Maar daar waar kerkboeken niet verder teruggaan in de tijd, kunnen belastingregisters ons mogelijk nog wel informatie verschaffen. Registers waarin de namen van belastingplichtigen vermeld staan met betrekking tot vermogen en inkomen.
De vraag is of Georgij Lüchters voorkomt in deze registers en of we daarmee meer over hem te weten komen. In ieder geval kan gesteld worden, dat hij niet met zijn familienaam Diemel in de registers is terug te vinden. In die tijd was het in Westfalen gebruikelijk, dat men de naam droeg van het huis waarin men woonde. Zodra een nieuwe bewoner het huis betrok, werd ook die weer genoemd naar de huisnaam.

Van de gemeente Allagen, waartoe Niederbergheim en de omliggende gehuchten Oberbergheim, Westendorf en Haarhoff behoren, blijken de belastingregisters zo'n 30 jaar verder terug te gaan in de tijd dan de kerkboeken. In die periode zijn een tweetal belastingregisters, de zogenaamde Schatzungsregisters, over de jaren 1717 en 1685 in het ‘Landständischen Archiv’ in Arnsberg bewaard gebleven.

Schatzungsregister Niederbergheim 1717
In het Kopfschatzregister van 1717 (belasting die per 'hoofd' betaald moet worden) wordt een Jürgen Lüchters vermeld. Zoals eerder aangegeven is de naam Jürgen afgeleid van George. Het is niet onlogisch te veronderstellen, dat met Jürgen Lüchters dezelfde persoon als Georgij Lüchters bedoeld wordt.
Jürgen woont in huisje/boerderijtje (Kotten), gelegen aan een straat (Strasenliger). Hij is van beroep kleermaker(!). Een beroep dat -zal later blijken- in de familie Diemel generaties lang van vader op zoon wordt overgedragen. Verder wordt zijn vrouw vermeld. Kinderen worden niet genoemd, maar waren in 1717 ook nog niet geboren. Overigens zouden ze pas genoemd worden als ze belastingplichtig waren en dat is pas vanaf 12 jaar.
Jürgen is aangeslagen voor een bedrag van 27 schillinge. Echter het is merkwaardig, dat ook het woordje 'frey' vermeld staat. Het is niet duidelijk of hij nu wel of niet belastingplichtig is. Zijn vrouw is aangeslagen voor 13 schillinge en 6 pfennige.
Er wonen ook nog andere personen in het huisje. Een 'oude vader’, armlastig en vrijgesteld van belastingen. Het is niet helder wie de oude vader is. Verder woont er nog een smid, genaamd Tonnies, met zijn vrouw en een zwakzinnige dochter. Ook zij zijn belastingplichtig en worden aangeslagen. Tenslotte wordt aangegeven dat Tonnies een ‘beyligger’ is. Dat is iemand, zonder eigen grondbezit, die woonruimte huurt van de hoofdbewoner. Meestal is dat een klein verblijf naast het hoofdhuis of een afgescheiden deel van een stal.

Transcriptie:
- Jürgen Luchters ein Strasenliger und Schneider frey: 27 (Schillinge)
- dessen fraw: 13 (Schillinge), 6 [Pfennige)
- der alter Vatter so der Allmosen lebet, Cess.: -
- Ein Beyligger Tonnies so ein Schmied: 27 (Schillinge)
- dessen fraw: 13 (Schillinge), 6 (Pfennige)
- eine Tochter so aber schwachsinnig ist: 4 (Schillinge), 6 (Pfennige)

Ervan uitgaande dat met Jürgen Lüchters dezelfde persoon bedoeld wordt als Georgij Lüchters, kan met de bovenstaande informatie bevestigd worden dat Georgie Lüchters en Anna Margaretha Hövelmann in 1717 in Niederbergheim woonden. Hoewel in de doopakten van hun kinderen, allen in Allagen gedoopt, de geboorteplaats niet vermeld staat, is het aannemelijk dat het gezin ook na 1717 in Niederbergheim is blijven wonen en dat alle kinderen in dit dorp zijn geboren. Immers uit de huwelijksakte van de jongste telg, Hollandganger Frans Otto, weten we dat hij geboren is in ‘Nederenbergheijm in het land van Kuijl’ (Keulen). Verder blijkt het kleermakersvak als een rode draad door de genealogie van de familie Diemel te lopen, nu duidelijk is geworden dat ook Georgie Lüchters kleermaker is geweest.

Schatzungsregister Niederbergheim 1685
Gaan we verder terug in de tijd, dan komen we uit bij het belastingregister van 1685. Dit vroegste belastingregister roept meer vragen op, dan dat het antwoorden geeft. In de betreffende register treffen we een weduwe van een kleermaker 'in der Löchte(n)' aan en verder weduwe Hovelmans met een dochter. Allen betalen belasting.

Transcriptie:
- W.(= weduwe) Schnieders in der Löchte[n]: 9 (Schillinge)
- W.(= weduwe) Hovelmans: 9 (Schillinge)
- Tochter: 4 (Schillinge)

Zou de overleden man van de eerstgenoemde weduwe de vader van Georgie Lüchters zijn? De mogelijke verwijzing naar de achternaam ‘in der Löchte(n)’ van haar overleden man en het beroep kleermaker geven toch wel enige voeding aan die gedachte. Toch is het onwaarschijnlijk dat het hier gaat om de vader van Georgie Lüchters. Immers de vader blijkt al in of vòòr 1685 te zijn overleden, terwijl onze ‘nieuwe’ stamvader Georgie toen nog geboren moest worden (1691). Of we moeten gaan twijfelen aan zijn geboortedatum?
Maar denken we even ‘out of de box’, dan kan het zo zijn dat weduwe ‘in der Löchte(n)’ na 1685 hertrouwd is met een Diemers/Diemel. Deze is vervolgens bij haar ingetrokken en heeft de huisnaam Löchte(n) aangenomen. Zij zouden dan de ouders kunnen zijn van Georgij Lüchters. De ‘oude vader’, genoemd in het Schatzungsregister van 1717, zou dan de vader van Georgij kunnen zijn.

De verleiding is nu groot om verder te filosoferen en dochter Hovelmans te koppelen aan Georgij als zijn latere vrouw. Hoewel hij met een Hövelmann getrouwd is, is dit laatste scenario niet aannemelijk. Dochter Hovelmans -genoemd in het Schatzungsregister van 1685- moet in 1685 op z’n minst 12 jaar zijn geweest. Want men is meestal pas vanaf die leeftijd belastingplichtig en vindt vermelding plaats in de registers. Meestal, maar of dat altijd zo is? Maar gaan we daar nu wel vanuit, dan is het verschil in leeftijd tussen Gerorgij en dochter Hovelmans maar liefst 18 jaar. Zij zou in dat geval, als mogelijke vrouw van Georgij Lüchters, haar laatste kind op 58 jarige leeftijd hebben gekregen. Kortom er blijven dus meer vragen, dan dat er antwoorden zijn.

'In der Löchte(n)’ (anno 1685) = huis Gerenkamp-Löchters (anno 2010)?
Op de bovenstaande luchtfoto van het westelijk deel van Niederbergheim treffen we anno 2010 nog een huis aan met de naam Gerenkamp-Löchters. Er bevindt zich in het betreffende huis nog een oude houten balk met het deels leesbare opschrift ‘Im Jahre des Herrn 1860 dem 30 Juni Bauten Eheleute Franz Franke…..und Anna…..’ Maar de huidige bewoner Wilhelm Gerenkamp wist te vertellen, dat vroeger op deze plek inderdaad Löchters hebben gewoond. Dit wordt bevestigd door een oude kadastrale kaart van Niederbergheim, waarschijnlijk uit 19de eeuw. Op die kaart staan percelen met de huizen van Niederbergheim getekend met de daarbij behorende familienamen en/of boerderijnamen. De naam Theodorus Franke, genoemd Löchter, staat vermeld bij het perceel dat overeenkomt met de plek waar het huidige huis Gerenkamp-Löchters staat. Het is aannemelijk dat de aanduiding ‘In der Löchte(n)’ verwijst naar deze plek in Niederbergheim.

Löchters Eck
Tegenover dit huis ligt het parkje Löchters Eck. Dit parkje is door de stad Warstein in 1994 aangelegd. Het stukje grond behoorde toe aan de gemeente Allagen. Omdat het niet door de gemeente werd onderhouden, heeft de vader van Wilhelm Gerenkamp, de zorg voor het onderhoud op zich genomen. Wilhelm Gerenkamp senior was aanvankelijk gemeentearbeider van de gemeente Allagen en later in dienst bij de gemeente Warstein. Wilhelm Gerenkamp senior is in 1992 overleden. En ter herinnering aan zijn verdiensten, heeft de stad Warstein dit stukje grond naar hem vernoemd en een bijpassende bordje geplaatst. Daarop staat hij afgebeeld, terwijl hij het gras maait met een zeis.